بهترین مستند های ایرانی به انتخاب فیگار

به همراه مهم ترین ها در سال 2021

۱۹ اسفند ۱۴۰۰ – ۱۳:۴۵ 

حدیثه لآلی

امروز در این نوشتار فیگار، قرار است با شما علاقه‌مندان به دنیای مستند، به معرفی بهترین مستند های ایرانی بپردازیم. با ما همراه باشید.

شاید با خود فکر کنید، مستندها، فقط از نظر پدربزرگ، مادربزرگ‌هایمان جذابیت دارند. اما اینطور نیست. اصل مستند، جز بخشی از آنان، که به دلایل صحنه‌های دلخراش موجود در خود، برای تمام سنین مناسب نیستند، سایر مستندات محدودیت سنی ندارند.

این یعنی، اگر شما تمایلی به دیدن مستند ندارید، تنها دلیلش می‌تواند این باشد که مستندهای خوبی را تماشا نکرده‌اید. پس برای آنکه با دنیای مستند بتوانید به خوبی ارتباط بگیرید، پیشنهاد می‌کنیم سری به سایت‌ فیگار و یا دیگر سایت‌های موجود در اینترنت زده و بهترین مستندها از دیدگاه مردم و منتقدان را انتخاب و تماشا کنید.

اگر علاقه‌ای به دیدن مستندات خارجی ندارید و یا به اندازه کافی به تماشای آنان نشسته‌اید و به دنبال مستندهای برتر داخل کشور خود می‌گردید، با ما تا انتهای این نوشتار همراه باشید. در ادامه این جستار، قرار است فهرستی از بهترین مستند های ایرانی را در اختیار شما عزیزان قرار دهیم.

فهرست بهترین مستند های ایرانی در یک نگاه:

  • خاتمه
  • آشو
  • در همسایگی ماه
  • ایساتیس
  • زمزمه‌های گمشده در دور دست
  • قارشلق
  • آنجا که باد می‌وزد
  • بزک
  • ده برادر
  • رافائل
  • زمان
  • سیاه‌زخم
  • فریاد رو به باد
  • جایی برای فرشته‌ها
  • روی ده
  • خانه سیاه است
  • متهمین دایره بیستم
مستند ایرانی بهترین
مستند ایرانی بهترین

اول از هر چیز تصمیم داریم، مستند را برای شما تعریف کنیم. اصلا مستند چیست؟ فیلم‌های مستند چه نوع آثاری هستند؟ مستند همان طور که از ریشه‌ی نامش پیدا است، تصاویر متحرکی است که با استناد بر چیزی ساخته می‌شوند.

پس متوجه می‌شویم مستند الهام و یا اثر اقتباسی نیست، بلکه تصویری از خود واقعیت است. امروزه فیلم‌های مستند زیادی ساخته و اکران می‌شوند و چون بازتاب واقعیت هستند، طرفداران زیادی نیز پیدا کرده اند.

مستند، سبک‌های زیادی چون سبک رمانتیک، نیوزریل، رئالیسم، تبلیغ گرایی، فیلم‌های تلفیقی، مستند مدرن و حیات وحش را دارا می‌باشد. همانطور که مشخص است، مستندات با تنوع وسیعی که دارند، مخاطبان زیادی را از قشرهای مختلف به خود جذب می‌کنند.


در ادامه برای آشنایی بیشتر با بهترین مستند ایرانی در سال‌های گذشته و معرفی بهترین مستند های ایران 2021 با ما در فیگار همراه باشید.

خاتمه اثر (برادران زارعی)

بهترین مستند های ایران 2021
بهترین مستند های ایران 2021, بهترین مستند ایران 2021

خاتمه به کارگردانی و نویسندگی آقایان مهدی و هادی زارعی، اولین عضو از لیست مستند ایرانی بهترین ، فیگار است. این اثر محصول سال 1398 است.  برادران زارعی 3 سال از زمان عمر خود را، صرف ساخت این مستند 89 دقیقه‌ای کرده‌اند. مستندی که ارزش این همه سال انتظار را دارد.

12 نامزدی در جشنواره‌های مختلف و برنده 2 جایزه برای بهترین کارگردانی و بهترین تدوین از جشنواره سینما حقیقت در تهران و 1 جایزه از جشنواره فیلم فلورانس، برای بهترین فیلم مستند، ثمره این چشم انتظاری بود.

داستان فیلم براساس زندگی یک دختر افغان، که به دلیل فشارهای خانواده مجبور به ازدواج زودهنگام شده، شکل گرفته است. دخترک قصه نیز، از آنجایی که تحمل فشارهای وارده از سمت خانواده را ندارد، بعد از زور و خشونت خانواده، تصمیم به ترک خانه می‌گیرد.

بعد از فرار با معرفی خود، به بخش اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی شیراز، از آنان درخواست کمک می‌کند. اما متاسفانه داستان به همین جا ختم نمی‌شود، بعد از پیگیری‌های خانواده، برادر شخصیت اصلی داستان، که گلاب نام دارد، با تهدیدهای فراوان، خاتمه را مجبور می‌کند به خانه برگردد. خاتمه نیز برای آنکه به افغانستان فرستاده نشود از تصمیم خود، برای طلاق صرف نظر می‌کند و این تازه شروع داستان است.

آشو اثر (جعفر نجفی)

بهترین مستند های ایران 2021
بهترین مستند های ایران 2021, بهترین مستند ایران 2021

آشو، مستند دومی است که به آن می‌پردازیم. این اثر ساخته جعفر نجفی و دارنده جوایز ارزنده بسیاری چون داکومنتا و آمستردام است. داستان آشو، درباره یک کودک چوپان است که آرزو دارد روزی به جهان بازیگری ورود پیدا کند.

نقطه عطف داستان، ماجرای کشف آشو و آشنایی با شخصیت بکر او است، که جعفر نجفی به خوبی در مستند خود به آن پرداخته است. به گفته کارگردان اثر، علاقه آشو به دنیای بازیگری در همان نگاه اول به راحتی تشخیص داده می‌شود.

بعد از کمی وقت گذراندن با آشو، متوجه شدیم که عمق این علاقه بسیار زیاد است. آشو به واسطه عموزاده خود فیلم‌های بسیار زیادی را تماشا کرده بود، حتی آن دسته از فیلم‌هایی که در محدوده سنی او نبود.

این مستند داستان زندگی آشو را به خوبی به تصویر می‌کشد. کودک چوپانی که برعکس تصورات عموم مردم، سواد دارد، کار با تکنولوژی را بلد است و به واسطه گشت و گذار در کوه‌ها، به دکل‌های مخابراتی نزدیک است و از اینترنت‌ پر سرعت استفاده می‌کند.

پسری که به خاطر رسم نافه برون، که غلط یا درست در قومش وجود داشت، از همان روزهای کودکی نسبت به دختری که خانواده برایش نشان کرده است، غیرت دارد.

نافه برون رسمی است که طبق آن، وقتی فرزند پسری پا به دنیا می‌گذارد، بند نافش را به نام یکی از دختران فامیل می‌برند تا در آینده با یک‌دیگر، ازدواج کنند. چون این کودکان با این ذهنیت رشد پیدا می‌کنند، پس از همان کودکی می‌آموزند که نسبت به نافه برون خود تعصب داشته باشند.

جعفری بیان می‌کند: آشو (محمدرضا) هم در فیلم، این غیرت و تعصب را اعمال می کرد و ما هم نمیخواستیم به خاطر ترس از آنکه ممکن است بگویند مردان بختیاری، رفتاری ضد زن دارند، آن را نشان ندهیم.

در همسایگی ماه اثر (رضا فرهمند)

بهترین مستند های ایران 2021, مستند ایرانی بهترین
بهترین مستند های ایران 2021, مستند ایرانی بهترین

در همسایگی ماه به کارگردانی رضا فرهمند، که در جشنواره رقابتی هات‌داکس 2021 رونمایی شد یکی از بهترین مستند های ایرانی به شمار می‌رود. این مستند، به روایت روزمرگی‌های یک خانواده جنگ‌زده، در بیمارستان حلب، می‌پردازد و ابعاد زندگی پرستار نوجوانی به اسم جولی را، مورد بررسی قرار می‌دهد.

ایساتیس اثر (علیرضا دهقان)

بهترین مستند های ایران 2021, مستند ایرانی بهترین
بهترین مستند های ایران 2021, بهترین مستند ایران 2021

این مستند محصول سال 1399 است و جزء بهترین مستند ایران 2021 محسوب می‌شود اما همچنان اکران نشده است. ایساتیس که به علیرضا دهقان تعلق دارد، داستان دست‌هایی را روایت می‌کند که از خاک بی‌ارزش، محصولی باارزش چون کیمیا، می‌سازند.

بیان اندیشه‌های قدیمی و کهن از حقیقت آب، داستان فراز و فرودهای شهری که، قرن‌ها است، چون عقیق در دل خاک خشک کویر، می‌درخشد، مفهوم اصلی داستان است.

زمزمه‌های گمشده در دور دست اثر (منصور فروزش)

مستند ایرانی بهترین
مستند ایرانی بهترین, بهترین مستند ایران 2021

زمزمه‌های گمشده در دور دست، پنجمین عضو از لیست بهترین مستند های ایرانی است. این اثر به کارگردانی منصور فروزش، ساخته شده و در مدت 60 دقیقه به روایت داستان و وضعیت، پناه‌جویان ایرانی و افغانستانی در کمپ‌های صربستان، می‌پردازد.

قارشلق اثر (رضا غلامی‌مطلق)

قارشلق به کارگردانی رضا غلامی مطلق، یکی از بهترین مستند های ایرانی است که به روایت سنت قدیمی که در قوم ترکمن وجود دارد، می‌پردازد. سنتی که زندگی‌ها نابود کرده و متاسفانه همچنان بر قوت خود باقی است.

سنتی که طبق آن خانواده‌ای با گرفتن دختری از خانواده‌ دیگر، آنان را موظف می کنند که پسر خود را به دامادی این خانواده در بیاورند. فیلم تصویری واضح از این سنت خانمان‌سوز را به مخاطب عرضه می‌کند.

فیلم به درستی تاثیر این سنت حاکم بر جامعه را تحلیل و بررسی کرده و به شما عاقبت آن را نشان می‌دهد. سنت نحسی که حتی مخالفانش نیز نتوانستند آن را از بین برده و نیست و نابود کنند.

آنجا که باد می‌وزد اثر (مینا مشهدی ‌مهدی)

بهترین مستند های ایرانی, مستند ایرانی بهترین, بهترین مستند ایران 2021
بهترین مستند های ایرانی, مستند های ایرانی 2021

آنجا که باد می‌وزد اثر بهترین مستند های ایرانی ، اثر مینا مشهدی مهدی حکایت عکس‌ها، نامه‌ها و یادهای به جا مانده را به تصویر می‌کشد. «از بمبئی تا بمبئی، روایت‌های ناخوانده‌ای که خوانده شد، روستایی آباد و پر رونق که خشک‌سالی، متروکه‌اش کرد و سرگذشت مردمانی که ناگزیر، هجرت کرده‌اند.» خلاصه داستان است.

بزک اثر (شیوا سنجری)

بهترین مستند ایران 2021
بهترین مستند ایران

مستند بزک به کارگردانی شیوا سنجری، داستان زندگی یک خانم جوان را نشان می‌دهد که در حرفه آرایشگری فعالیت می‌کند. او حین انجام وظیفه، به صحبت با مشتریان خود نیز می‌پردازد.

این مستند با مکالمات ساده و مختصر بین شخصیت‌ها، مخاطب را با دردهای زنان جامعه آشنا می‌کند. مشکلاتی که جامعه تمایلی به پرداختن به آن ندارد. تبعیضی که در سراسر فیلم به چشم می‌خورد، فقط بخش کوچکی از زخم‌های روی قلب بانوان سرزمینم را به تصویر می‌کشد.

ده برادر اثر (محسن علیدادی)

بهترین مستند ایران 2021

محسن علیدادی در مستند ده برادر، زندگی آنان را روایت می‌کند. برادرانی که 7 نفرشان درگیر اعتیاد هستند. مشکلاتی که به واسطه اعتیاد برای آنان به وجود آمده است، یکی از برادران سالم را ترغیب می‌کند تا آن‌ها را از باتلاقی که در آن دست و پا می‌زند، نجات دهد.

او تصمیم دارد با پیگیری مشکلات برادرهایش و تلاش برای حل آنان، خانواده را در تعطیلات عید دور هم جمع کند.

رافائل اثر (رشاد مرادی بالف)

بهترین مستند ایران 2021
بهترین مستند ایران, مستند ایران 2021

مستند رافائل به کارگردانی رشاد مرادی بالف، به بیان سرنوشت کشتی غرق شده رافائل می‌پردازد. کشتی‌ای که در خلیج فارس جا خوش کرده و به یکی از بزرگ‌ترین زیستگاه‌های مصنوعی تبدیل شده است.

کشتی رافائل صدها نوع صدف، ماهی و مرجان‌ها و دیگر جانوران دریایی را در طول 300 متری خود جای داده است. این کشتی با دارا بودن 9 طبقه، 6 استخر شنا، سالن آمفی تئاتر با ظرفیت 500 نفر، برای پذیرش 1800 مسافر آمادگی لازم را داشته است.

نقاشی‌های به جا مانده از نقاش بزرگ ایتالیایی «رافائل»، باعث شده این کشتی در کنار درگیر مزایا و زیبایی‌های خود، به یکی از بی‌نظیرترین کشتی‌های گردشگری جهان تبدیل شود.

زمان اثر (ماریا ماوتی)

بهترین مستند ایران 2021
بهترین مستند ایران, مستند ایران 2021

مستند زمان روایت‌گر زندگی مردی است، که به همراه خانواده‌اش به ترکیه مهاجرت کرده در آنجا پناهده می‌شود. او که قصد داشت بعد از مهاجرت اقامت کشور کانادا را به دست بیاورد، بعد از رخ دادن اتفاقات ناگهانی، مسیرش را از همسر و فرزندانش جدا می‌کند.

سیاه‌زخم اثر (سجاد ایمانی)

بهترین مستند ایران 2021
مستند ایرانی, مستند ایران 2021

این مستند 60 دقیقه‌ای، به داستان چند جوان می‌پردازد. جوانانی که به دلیل شرایط موجود در سرزمین مادریشان، زندگی را فراسوی مرزهای کشور خود می‌بینند.

جوانانی که خوب یا بد رویای مهاجرت دارند. اما به دلیل داشتن نیاز مالی برای ترک خاک، با ایجاد صحنه سازی تصادف و شکستن اعضای بدن خود، شرکت‌های بیمه را موظف به پرداخت دیه می‌کردند تا بتوانند آنچه را که می‌خواهند به دست آورند.

فریاد رو به باد اثر (سیاوش جمالی، عطا مهراد)

بهترین مستند ایران 2021
بهترین مستند ایران, مستند ایران 2021

این مستند روایت‌گر تلاش‌های میثم برای رسیدن به رویا و آرزوی دیرینه‌اش، یعنی خوانندگی است. ما در این مستند شاهد تلاش‌های بسیار میثم و هدف و انگیزه‌ اصلی آن از خواننده شدن، هستیم.

این پسر 17 ساله ساکن دروازه غار تهران، داستان زندگی خود و موانع سر راهش همچون مخالفت خانواده و نبود امکانات در محل زندگی‌اش را روایت می‌کند. او سعی خود را می‌کند که تسلیم دست‌اندازهای موجود در مسیرش نشود و با تمام توان برای رسیدن به خواسته‌اش می‌جنگد.

جایی برای فرشته‌ها نیست اثر (سام کلانتری)

بهترین مستند های ایرانی, بهترین مستند ایرانی
بهترین مستند های ایرانی, بهترین مستند ایرانی, مستند های ایرانی 2021

مستند جایی برای فرشته‌ها نیست، داستان تشکیل تیم ملی هاکی بانوان را روایت می‌کند. موضوعی که کم‌تر به آن پرداخته شده است. سام کلانتری تلاش‌های آنان را به درستی به تصویر کشیده و برای مخاطبان مستند جذابی را خلق کرده است.

روی ده اثر (عباس کیارستمی)

بهترین مستند ایرانی
بهترین مستند ایرانی, مستند های ایرانی 2021

این مستند 60 دقیقه‌ای از زبان خود عباس کیارستمی روایت می‌شود. او که تمام این مدت را پشت فرمون در حال رانندگی است، به صحبت درباره تجربیات خود از دنیای فیلم‌سازی می‌پردازد. این مستند برای علاقه‌مندان به فیلم و فیلم‌سازی بسیار پیشنهاد می‌شود.

خانه سیاه است اثر (فروغ فرخزاد)

بهترین مستند های ایرانی, بهترین مستند ایرانی
بهترین مستند های ایرانی, بهترین مستند ایرانی, مستند های ایرانی 2021

خانه سیاه است، یکی از بهترین مستند های ایرانی قدیمی به شمار می‌رود. این مستند، اثر گران‌قدری از فروغ فرخزاد است. این مستند به روایت زندگی غم‌انگیز جوزامی‌های، جوزامخانه باباغی در شمال غربی تبریز می‌پردازد.

این مستند که جوایز با ارزشی را برای فروغ فرخزاد به ارمغان آورد، به درستی داستان طرد شدن جوزامیان از اجتماع را روایت می‌کند و احساسات شما را برمی‌انگیزد.

متهمین دایره بیستم اثر (حسام اسلامی)

بهترین مستند ایرانی
بهترین مستند ایرانی, مستند های ایرانی 2021

این مستند یکی از بهترین مستند های ایرانی است. فیلم‌بردار این اثر با جوانان سارقی همراه می‌شود و به طور مخفیانه از عملیات‌های سرقت فیلم‌برداری می‌کند.

شما را از لحظه آشنا شدن با این گروه تا سرقت داخل ماشین، دستگیری شخصیت اصلی و داستان زندگی او قبل و بعد از بازداشت، با خود همراه می‌کند.